Kochani, wracamy! I to jak!
Jakiś czas temu dostaliśmy kilka pytań od uczniów pierwszej klasy szkoły podstawowej i to odpowiedziom na nie poświęcimy dzisiejszy artykuł. Dorosłych zapewniamy, że również znajdą w nim coś dla siebie.
Zapraszamy do lektury.
Adaś: Skąd wiecie, jakie jest światło na przejściach dla pieszych?
Pewnie zauważyłeś, Adasiu, że przy niektórych przejściach, kiedy światła się zmieniają, zmienia się również dźwięk. Jeśli nie, stojąc następnym razem na czerwonym świetle, wsłuchaj się w dźwięki, które słyszysz. Być może usłyszysz pikanie lub stukanie. Te dźwięki pozwalają nam zorientować się, że światło się zmieniło i że można przejść bezpiecznie lub trzeba się zatrzymać. Dźwięki są inne, kiedy światło jest zielone, a inne, kiedy światło jest czerwone, więc na pewno się nie pomylimy. Jeżeli takich sygnałów nie ma, musimy polegać na pomocy innych przechodniów, którzy mogą poinformować nas, czy możemy przechodzić, a także, po prostu, na własnym słuchu. Słuchamy, czy samochody jadą naprzeciwko nas, a jeśli słyszymy, że jadą równolegle, w innym kierunku, to przechodzimy.
Jeśli zobaczysz na ulicy osobę niewidomą, z białą laską, możesz jej powiedzieć, jakie jest światło. Na pewno zrobi jej się miło.
Zosia: Jak sprawdzacie, która jest godzina?
Godzinę możemy sprawdzić na wiele sposobów. Najprostszym i takim, który każdy z was często wykorzystuje, jest sprawdzenie godziny w telefonie. Każdy telefon ma w sobie program, który może odczytać tekst, który pokazuje się na ekranie. Między innymi może odczytać godzinę, która tam się wyświetla. Podobnie jest w momencie, kiedy ktoś ma elektroniczny zegarek, smartwatch, połączony z telefonem.
Są też specjalne zegarki dla niewidomych, które wibrują lub mówią głośno godzinę, albo takie, które mają otwierane szkiełko. Wtedy możemy dotknąć wskazówek i wyczuć, którą godzinę pokazują. To są takie zegarki, jakie czasem spotykacie w podręcznikach, gdy uczycie się zegara, tzn. tzw. zegarki analogowe z wypukłymi oznaczeniami cyfr.
Michał: Skąd wiecie, jakiego rzeczy są koloru?
Istnieją urządzenia, które nazywamy testerami kolorów. Po przyłożeniu takiego urządzenia do np. jakiegoś materiału, mówi ono nazwę koloru. Są też podobne aplikacje na telefon. To jednak tylko urządzenia i czasem sie mylą, źle rozpoznając kolor. Musimy wtedy zapytać kogoś widzącego. Potem, kiedy już wiemy, jakiego coś jest koloru, staramy się to zapamiętać, żeby nie musieć sprawdzać po parę razy.
Natalka: Jak odróżniacie pieniążki od siebie?
Monety różnią się od siebie wielkością. Poza tym, niektóre mają na krawędziach drobne ząbki, inne mają gładkie brzegi, a jeszcze inne mają na przemian ząbki i gładkie krawędzie. Jeżeli chciałabyś to sprawdzić, weź złotówkę, dwa złote i 5 złotych. Złotówka ma na przemian gładkie i ząbkowane krawędzie. Dwuzłotówka jest nieco mniejsza i ma gładką krawędź. Pięciozłotówka natomiast jest największa ze wszystkich, a na jej brzegu są same ząbki.
Są też specjalne organizery na monety, a także plastikowe miarki, do których przykładamy banknoty, żeby rozpoznać je po wielkości.
Warto trzymać pieniądze w porządku, w odpowiednich przegródkach w portfelu, by się przypadkiem nie pomylić podczas płacenia w sklepie.
Jadzia: Skąd bierze się białe laski?
Ze sklepu. 🙂 Takiego, w którym można kupić różne rzeczy ułatwiające życie osobom niewidomym lub takim, które widzą słabo, np. właśnie białe laski. Obecnie najpopularniejsze firmy, które produkują laski, wywodzą się z Ameryki oraz Czech.
Amelka: jak dziewczyny malują się bez widzenia?
Kiedy zamkniesz oczy i długo będziesz badać dłońmi swoją twarz, nauczysz się jej z czasem na pamięć. To sprawia, że niewidome dziewczyny nie muszą patrzeć w lusterko. Potem wystarczy tylko nauczyć się, co jest w jakim pudełku – poznać jego kształt, wielkość i fakturę (czy jest gładkie, bardziej szorstkie, a może ma na sobie brokat). Trzeba jeszcze nauczyć się odpowiednich ruchów – w tym pomagają nam osoby widzące, np. mama, koleżanki lub specjalnie wyszkolone panie wizażystki, które uczą, co i jak się nakłada. Mówią też, czy jest nałożone równo – to jest bardzo ważne, bo na początku można się trochę mylić. Ale to jak z jazdą na rowerze – po pewnym czasie wchodzi w krew.
Piotruś: Skąd wiecie, kto do was mówi?
Najczęściej rozpoznajemy ludzi po głosie. Jeżeli chcesz, zamknij oczy, a potem poproś kolegów i koleżanki z klasy, żeby się odzywali. Prawdopodobnie większość z nich rozpoznasz, bo ich dobrze znasz i często do ciebie mówią. Jeżeli natomiast kogoś nie znamy dobrze i nie rozpoznajemy ich głosu, pomocne jest, kiedy ktoś przypomni nam swoje imię, odzywając się do nas pierwszy raz danego dnia.
Beata: Czy odróżniacie ludzi po zapachu?
To ciekawe pytanie. Zapach nie jest zazwyczaj pierwszą rzeczą, po której poznajemy ludzi, ale rzeczywiście, niektórzy mają tak charakterystyczny zapach (np. używają zawsze podobnych perfum), że też nam to pomaga. Zwykle jednak posługujemy się raczej słuchem, niż węchem. Węch ludzki nie jest na tyle wyczulony, by rozpoznawać woń charakterystyczną dla konkretnego człowieka, więc nie umiemy, jak psy, rozpoznać ludzi, jeśli nie używają charakterystycznych perfum lub nie palą papierosów.
Dominik: Czy oglądacie filmy albo chodzicie do kina?
Tak, niewidomi mogą oglądać filmy zarówno w kinie, jak i w domu. Najbardziej pomaga im w tym audiodeskrypcja. Audiodeskrypcja to opis tego, co dzieje się na ekranie, czytany przez dodatkowego lektora podczas filmu. Coraz częściej zdarza się, że w telewizji lub na platformach typu netflix można włączyć audiodeskrypcję i oglądać film z tym dodatkowym opisem. W kinie też czasami możemy dostać słuchawki i słyszeć audiodeskrypcję, niestety zdarza się to na razie bardzo rzadko. Wtedy najwygodniej jest, kiedy idziemy z kimś, kto widzi i opowiada nam, co dzieje się na ekranie. Sporo też można wywnioskować z dźwięków, które słyszymy w filmie, np. kiedy ktoś idzie, otwiera drzwi, a także, czy jest w domu, czy na ruchliwej ulicy. Często oglądamy filmy sami i, choć nie widzimy absolutnie wszystkiego, co się dzieje, cieszymy się akcją prawie tak, jak inni ludzie.
Jeśli chcesz zobaczyć, jak wygląda film z audiodeskrypcją, możesz zrobić to pod tym linkiem.
Artur: Czy niewidomi mogą mieć dzieci?
Oczywiście, że mogą. Pewnych czynności związanych z opieką nad dziećmi będą musieli się nauczyć nieco inaczej, niż widzący, ale widzący rodzice też muszą wielu rzeczy o wychowaniu dowiedzieć się jeszcze przed tym, kiedy dziecko przyjdzie na świat.
Jest wiele niewidomych par, które mają dzieci i doskonale się nimi zajmują. Wasi rodzice znają Was często tak dobrze, że pewne rzeczy mogłyby robić prawie z zamkniętymi oczami, gdyby spróbowały.
Monika: Gdzie niewidomi chodzą do szkoły?
Różnie bywa. Niektórzy chodzą do specjalnych szkół, do których chodzą tylko niewidomi i słabowidzący uczniowie. Inni natomiast uczą się w zwyczajnych szkołach, takich jak ty. Pomaga im w tym możliwość odczytywania tekstów i robienia notatek np. na komputerze, zamiast w zeszycie.
Kinia: W jakie gry i zabawy bawią się niewidomi?
W podobne, jak dzieci widzące. Niewidomi zazwyczaj umieją się swobodnie poruszać po swoim domu czy klasie, mogą się więc bawić np. w chowanego. Mogą też budować z klocków czy bawić się lalkami. Są też gry planszowe, w które niewidomi mogą grać. Trzeba tylko oznaczyć jakoś kolory pionków, sprawić, żeby różniły się od siebie czymś jeszcze. W naszej fundacji dostosowujemy dla niewidomych gry planszowe, w które trudno by było zagrać nie widząc. Mamy np. scrabble, gdzie, na klockach z literkami, są również literki w Brajlu.
Andrzej: Czy niewidomi mają gry komputerowe?
Mają. Ponieważ niewidomi nie widzą tego, co jest na ekranie, muszą orientować się po dźwięku lub mieć tekstowy opis akcji. Ważne też, żeby w grę można było zagrać głównie przy użyciu klawiatury.
W niektórych grach dostępnych np. na playstation taki dodatkowy opis czy dźwięki można uruchomić. Są też gry komputerowe tworzone specjalnie dla niewidomych, jest w nich dużo więcej dźwięków, np. każdy poruszający się bohater czy obiekt jest słyszalny.
Jeżeli chcesz sam zobaczyć prostą grę, w którą można zagrać z zamkniętymi oczami, polecamy audiodisc. To gra, w której trzeba odbijać dysk do przeciwnika, na górze, na dole lub po środku. Gra się strzałkami, a po wysokim lub niższym dźwięku orientujemy się, gdzie znajduje się dysk. Najpierw możesz patrzeć na ekran, potem spróbuj odbić dysk tylko słuchając dźwięku. Na pewno, kiedy trochę poćwiczysz, uda ci się! Jeśli chciałbyś zagrać w więcej gier tego typu, napisz do nas koniecznie!
Zapraszamy do zadawania kolejnych pytań i do czytania kolejnych odcinków, które ukażą się już wkrótce!
